Civiele vordering in het strafproces – e-learning
Hoe kan een slachtoffer binnen het strafrecht een schadevergoeding krijgen?
De e-learning voorziet je van basiskennis over de civiele vordering die kan resulteren in een schadevergoeding voor het slachtoffer binnen het strafproces.
Deze e-learning maakt deel uit van de voorbereiding voor de cursus Civiele vordering in het strafproces (SRRSCVSP), maar kan ook worden gebruikt als naslagwerk. De module is namelijk opgebouwd in zeven modules die een specifiek onderwerp bevatten, waardoor je snel de informatie kunt vinden waarnaar je op zoek bent. Hoewel de modules een logische volgorde kennen en elkaar inhoudelijk opvolgen, is het ook zeer goed mogelijk om deze los van elkaar te doorlopen.
Doel
De e-learning heeft tot doel je kennis en inzicht op het gebied van de civiele vordering in het strafproces te geven en richt zich daarbij op de volgende onderwerpen:
- Drie schadevergoedingsmodaliteiten
- Ontvankelijkheid
- Stelplicht en bewijslast (bewijsrecht)
- Materiële schade
- Immateriële schade
- Enkele bijzondere onderwerpen (vb. BTW en toekomstige schade)
- Proceskosten
Doelgroep
(Adjunct) officier van justitie (in opleiding), advocaat-generaal, parketsecretaris, raadsheer, Rio, rechter, juridisch medewerker en alle geïnteresseerden in het onderwerp.
Inhoud
Deze e-learning bestaat uit zeven modules:
- Drie schadevergoedingsmodaliteiten
Deze module gaat over drie van de wettelijke manieren waarop een slachtoffer binnen het strafproces schadevergoeding kan krijgen. De belangrijkste is de voegingsprocedure. Die draagt een civielrechtelijk karakter, waar menig strafrechtjurist mee worstelt, ook (of juist) door de procedurele verschillen die er zijn tussen de gewone civiele procedure en de voegingsprocedure in het strafrecht. In paragraaf 2.b van deze module is daar wat uitgebreider aandacht voor. Taaie kost misschien, maar wel een investering in een beter begrip van de procespositie van de benadeelde partij en de verdachte, die zal bijdragen aan een juiste(re) behandeling van de civiele vordering in de dagelijkse strafpraktijk. Verder wordt in paragraaf 3 de schadevergoedingsmaatregel behandeld. - Ontvankelijkheid
De eerste vraag waarvoor de strafrechter zich in de voegingsprocedure ziet geplaatst, is de vraag of de benadeelde partij in de ingediende vordering kan worden ontvangen. In deze module worden de diverse wettelijke invalshoeken van (niet-)ontvankelijkheid onder de loep genomen. Ook wordt aandacht besteed aan kwesties als vertegenwoordiging en machtiging. Tot slot worden de diverse soorten (combinaties) van rechterlijke beslissingen behandeld. - ‘Stelplicht en bewijslast’ (bewijsrecht)
Ja: de Hoge Raad heeft beslist dat ‘de regels van stelplicht en bewijslast in civiele zaken’ van toepassing zijn op de vordering van de benadeelde partij. Maar wat betekent dit nu eigenlijk? In deze module wordt het toe te passen bewijsrecht wat concreter toegelicht, met aandacht voor de eerlijkheid van het voegingsproces. Niet betwisting hoeft (en zelfs: mag) niet altijd tot toewijzing (te) leiden. - Materiële schade
De schade waarvoor de verdachte wettelijk gezien aansprakelijk kan zijn, bestaat uit ‘vermogensschade’ en ‘ander nadeel’. Vermogensschade houdt in: materiële schade. In deze module wordt ingegaan op de meest voorkomende soorten materiële schade, hun (altijd vereiste) wettelijke grondslag en de wijze van begroting: o.a. zaakschade, (reiskosten, zorgkosten), inkomensschade, “Parijs-Dakar-schade”, studievertraging, verplaatste schade en overlijdensschade (gederfd levensonderhoud en kosten lijkbezorging) passeren de revue. - Immateriële schade
De schade waarvoor de verdachte wettelijk gezien aansprakelijk kan zijn, bestaat uit ‘vermogensschade’ en ‘ander nadeel’. ‘Ander nadeel’ houdt in: immateriële schade. In deze module wordt ingegaan op de soorten immateriële schade die de wet kent, waaronder – inmiddels – ook affectieschade en shockschade. N.B.: alléén indien en voor zover de wet daarop recht geeft, komt immateriële schade voor vergoeding door de verdachte in aanmerking. - Enkele bijzondere onderwerpen
Veel voorkomende kwesties die bij schadebegroting een rol kunnen spelen zijn: BTW, voordeelstoerekening, toekomstige schade, ‘eigen schuld’, wettelijke rente en hoofdelijke aansprakelijkheid. Daarover gaat deze module. - Proceskosten
Deze module gaat over het laatste loodje van de voegingsprocedure: de (altijd verplichte) beslissing over de proceskosten. De Hoge Raad heeft de strafrechter gewezen in de richting van de civielrechtelijke proceskostenregeling. Die voor strafrechters vaak onbekende regeling wordt uitgelegd aan de hand van wet en jurisprudentie; daarna volgt toespitsing op de proceskostenbeslissing in de voegingsprocedure.
Bijzonderheden
Momenteel werken we aan deze e-learning door relevante actuele ontwikkelingen en jurisprudentie toe te voegen. De revisie zal in de loop van 2025 gereed zijn. Tot die tijd is de huidige versie toegankelijk.