Digitale opsporing en digitaal bewijs

Het thema ‘digitale opsporing’ is voortdurend in beweging en in het kader van het wetgevingsproject ‘Modernisering Strafvordering’ zijn diverse nieuwe digitale opsporingsbevoegdheden voorgesteld. In de praktijk wordt de rechter(-commissaris) geregeld geconfronteerd met digitale (opsporings)-technieken waarvoor (nog) geen wettelijke regeling bestaat, en wordt hem gevraagd de rechtmatigheid daarvan te beoordelen. Daarbij komen onder meer de volgende vragen aan de orde:

• valt het ontfutselen van authenticatiecodes binnen de reikwijdte van inloggen met rechtmatig verkregen inloggegevens op digitale accounts?
• mag de politie meelezen met berichten die na inbeslagneming op een geautomatiseerd werk binnenkomen?
• in hoeverre is het verzamelen van gegevens met inzet van (grootschalige) webcrawlers rechtmatig?
• in hoeverre zijn onderzoeksbevindingen die afkomstig zijn van geavanceerde digitaal-forensische software, zoals Chainalysis, zonder meer bruikbaar als strafrechtelijk bewijs?

De beantwoording van dergelijke vragen vereist niet slechts kennis en beheersing van juridische aspecten, maar vooral ook kennis en beheersing van technische aspecten van digitale (opsporings-)technieken.

Het thema ‘digitaal bewijs’ is in toenemende mate relevant voor de strafrechtspraak. Digitale sporen zijn niet slechts in cybercrimezaken maar ook steeds vaker in de dagelijks behandelde commune strafzaken aan de orde. Digitale (opsporings-)technieken bieden veel mogelijkheden om voor de opsporing relevante gegevens (digitaal sporen) te verzamelen, maar het correct interpreteren van digitale sporen in een concrete strafzaak is niet vanzelfsprekend en vereist specialistische kennis en vaardigheden. Deze cursus beoogt aandachtspunten te signaleren bij het interpreteren van digitaal bewijs, en daartoe handvatten aan te reiken. In dat kader wordt onder meer aandacht besteed aan de digitale ‘chain of custody’ -het veiligstellen van digitale sporen, de verwerking ervan, de beoordeling ervan door een digitaal-forensisch deskundige en de verslaglegging ervan-, het aanbrengen van enige structuur in de enorme diversiteit van digitale sporen en het beoordelen van de relevantie van digitale sporen voor de beoordeling van (strafvorderlijke verweren in) strafzaken. Daarbij komen onder meer de volgende aspecten aan de orde:

• het belang van verschillende interpretatieniveaus van digitale sporen (bron-, activiteit-, en delictniveau)
• het bepalen van de bewijswaarde van digitale sporen in een concrete strafzaak
• de beoordeling van (ogenschijnlijk) technisch-complexe bewijsverweren
• de beoordeling van verweren gericht tegen de authenticiteit en/of integriteit van digitaal bewijs

Gedurende de dag word je door de docenten vertrouwd gemaakt met de belangrijkste begrippen en concepten, alsmede relevante wet- en regelgeving en jurisprudentie op het gebied van digitale opsporing en digitaal bewijs.